Co to jest stopa nadmiernie pronująca?

Stopy pełnią bardzo ważną funkcję w naszym organizmie. Utrzymują one przede wszystkim cały ciężar naszego ciała oraz stabilizują je, kiedy znajduje się w pozycji pionowej. Dzięki stopom chodzimy, biegamy i skaczemy. Stopom należy się wyjątkowa uwaga, gdyż właśnie ze względu na swą znaczącą rolę, narażone są na różne dolegliwości i schorzenia. Choroby stóp znacznie wpływają na komfort codziennego funkcjonowania, stąd też powinniśmy oddać należną im uwagę i myśleć o nich w kategorii profilaktyki. O tę warto zadbać właśnie w kontekście stopy nadmiernie pronującej.

Stopy, które pracują w sposób prawidłowy, mają trzy punkty podparcia. Znajdują się one na pięcie oraz na I i V głowie kości śródstopia. Gdy punkty podparcia są przesunięte, stopy nie funkcjonują w sposób właściwy. Mamy wówczas do czynienia z płaskostopiem poprzecznym, które sprzyja deformacjom stóp, kostek, kolan, a nawet kręgosłupa. Jedną z konsekwencji płaskostopia poprzecznego może być deformacja palucha, czyli paluch koślawy.

Czy stopa nadmiernie pronująca to objaw choroby?

Jednym z rodzajów wadliwego ukształtowania stopy jest stopa pronująca. Pronacja stopy to naturalny mechanizm, który wpływa na jej amortyzację. Oznacza ona sposób przetaczania się stopy do środka podczas proces stawiania jej na podłożu. Jeśli nie jest ona nadmierna, mamy do czynienia z prawidłowym ukształtowaniem stopy. Problem zaczyna się wówczas, gdy pronacja stopy jest zbyt duża. Stan ten charakteryzuje się tym, iż ciężar ciała opiera się na wewnętrznej krawędzi stopy. Pięty odstają od linii prostej na zewnątrz, a stopy skierowane są do środka. Stopa ląduje na zewnętrznej stronie pięty, a następnie nadmiernie przetacza się do środka, przenosząc obciążenie na wewnętrzną krawędź stopy zamiast na śródstopie. Skutkiem nadmiernej pronacji jest obniżenie sklepienia podłużnego i wypłaszczenie stopy. Jest to łatwe do zauważanie zwłaszcza w trakcie chodu, kiedy za obniżającą się krawędzią stopy do środka przekrzywia się również pięta i powoduje to koślawość całej stopy.

Przyczyny występowania stopy nadmiernie pronującej

Stopa pronująca ma swoje źródło w różnych przyczynach. Większość z nich ma związek z osłabieniem mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowych łuków stopy. Niektóre z powodów pojawienia się stopy pronującej zależą od naszej aktywności i profilaktyki, ale są też takie, na które mogliśmy nie mieć wpływu.

Jedną z kategorii zawierających zespół przyczyn jest szeroko pojęte zaniedbanie zdrowia stóp jeszcze w okresie dzieciństwa. Zaliczamy do tej grupy takie działania jak: chodzenie w niedopasowanym obuwiu, noszenie używanych butów po innych dzieciach, chodzenie po równym, twardym podłożu. Kolejna grupa przyczyn dotyczy niewłaściwych nawyków związanych z postawą ciała, z ustawianiem stóp podczas chodzenia czy stania, a także noszeniem niewygodnego obuwia (za duże, za ciasne, zbyt płaskie, bez profilowanej podeszwy, zbyt wąskie i na wysokim obcasie). Nadmierne obciążanie stóp poprzez sport lub też zbyt stojącą oraz zbyt siedzącą pracę również skutkuje zniekształceniem stopy do wewnątrz. Nadwaga, otyłość, zaburzenia mięśniowe na tle wrodzonym, długotrwałe unieruchomienie nogi (np. wskutek kontuzji – złamania) to także cechy mogące wywoływać nadmierną pronację stopy.

Objawy stopy nadmiernie pronującej

Stopa pronująca oprócz charakterystycznych cech w wyglądzie może wywoływać różne dolegliwości. Nadmierna pronacja stopy w stadium zaawansowanym wiąże się z bólem, który utrudnia codzienne funkcjonowanie. To ból znacznie wpływający na jakość poruszania się. Obszar bólu to nie tylko powierzchnia stopy, może on dotyczyć stawów skokowych, podudzi, a nawet kolan. Stany zapalne tkanek miękkich, obrzęki stóp i ogólne osłabienie mięśni stóp to także zespół objawów, które mogą świadczyć o problemie nadmiernej pronacji.

Jak zdiagnozować stopę nadmiernie pronującą?

Jeśli pojawią się objawy sugerujące problem ze stopą pronującą, należy udać się do specjalisty (ortopeda, fizjoterapeuta, podolog) celem poddania się badaniu pedobarograficznemu. To komputerowe badanie stóp, które pozwala ocenić rozkład nacisku na podeszwie – zarówno podczas stania, jak i chodu.

Jak leczyć stopę nadmiernie pronującą?

Stopa pronująca wymaga przede wszystkim wzmocnienia osłabionych mięśni odpowiedzialnych za wysklepienie stopy. Warto wdrożyć serię ćwiczeń, które przywrócą ruchomość stawu skokowego, rozciągną przykurczone mięśnie tylnej grupy goleni oraz poprawią stabilizację stopy i kontrolę nerwowo-mięśniową. Głównym celem ćwiczeń korekcyjnych jest ukształtowanie właściwego ustawienia oraz obciążenia stopy. Najprostszą gimnastykę stóp możemy wykonywać codziennie w domu. Są to takie ćwiczenia jak: przysiady z nieodrywaniem stóp od podłoża, naprzemienne stawanie stopy na palcach i piętach, siedzenie prosto na krześle i wciskanie stóp w podłogę.

Jeśli pojawią się dolegliwości bólowe przy stopie pronującej, warto skorzystać z zabiegów rozluźniających, masaży u fizjoterapeuty. Godne polecenia jest uprawianie takiej dyscypliny sportowej, która wzmacnia mięśnie stóp, a jest to na przykład pływanie. Stosowanie wkładek korekcyjnych, aktywnych aparatów korygujących lub specjalnego, wyprofilowanego obuwia, jak również wyrobienie w sobie nawyku do chodzenia boso po nierównej nawierzchni (jeśli mamy takie warunki), również wspomogą nas w walce z dolegliwościami związanymi z nadmierną pronacją stóp. Wizyta u lekarza jest jednak pierwszym krokiem, jaki powinniśmy podjąć w celu skonsultowania naszego schorzenia lub samych wątpliwości co do jego występowania.